Voor BIJ1 zijn racisme en discriminatie geen bijzaak. Lang heeft Utrecht zichzelf beschouwd als een progressief baken waar iedereen welkom is en waar een koloniaal verleden niet speelt. Onderzoek leert echter dat het slavernijverleden ook diep vervlochten is met de geschiedenis van de stad. Het koloniale en imperialistische verleden staat in direct verband met hedendaagse ongelijkheden in Utrecht.
Zo is de stad enorm gesegregeerd gesegregeerd Het (bewust) scheiden en afzonderen van bevolkingsgroepen in de maatschappij. Het is het tegenovergestelde van integratie. en is de kansenongelijkheid in het onderwijs groot. Door het jarenlange beleid van gentrifictatie gentrifictatie De ruimtelijke uitdrukking van klassenongelijkheid. Het is een proces van vernieuwing van een buurt of stad op een manier waardoor deze duurder wordt. Hierdoor wordt het voor mensen met meer kapitaal uit hogere sociaaleconomische klassen aantrekkelijk om zich in de buurt of stad te vestigen of er te verblijven. Tegelijkertijd worden mensen uit lagere sociaaleconomische klassen met minder kapitaal weggedreven uit de buurt of stad. zijn Utrechters die minder te besteden hebben langzaam verdrongen naar de buitenwijken. Vaak worden ze uiteindelijk zelfs helemaal de stad uit verdreven. Gezinnen met een migratieachtergrond worden hier disproportioneel door geraakt. Ook in het onderwijs is het onderscheid groot. De kansenongelijkheid heeft vaak racistische en klassistische klassistische Discriminatie op basis van wel of niet behoren tot een sociale klasse, vaak op basis van economische criteria. oorzaken. Zo boden Utrechtse basisscholen stiekem de mogelijkheid aan ouders om hun kinderen eerder in te schrijven dan wettelijk was toegestaan. Dit kwam vaak ten goede aan witte, academisch opgeleide ouders.
De segregatie in de stad en de kansenongelijkheid in het onderwijs zijn geen incidenten, maar tekenen van institutioneel racisme in de samenleving. Het is daarom belangrijker dan ooit om nu kleur te bekennen. Het tegengaan van institutioneel racisme institutioneel racisme Racisme dat verweven zit in de cultuur en normen van instituten, bijvoorbeeld overheidsinstellingen en andere vormen van uitsluiting moet voor Utrecht topprioriteit zijn. Een excuus voor het slavernijverleden is, wat BIJ1 betreft, een beginpunt voor rechtsherstel en dekolonisatie dekolonisatie Het proces waarin gekoloniseerde landen zich ontdoen van de koloniale machthebbers, maar ook de processen waarin de samenleving afstand neemt van de witte en/of westerse norm als de universele waarheid. van de samenleving. Onderstaande punten zijn de eerste stappen die de gemeente concreet kan zetten tegen racisme en voor dekolonisatie.
RACISME IS GEEN BIJZAAK
- Er komt breed onafhankelijk onderzoek naar racisme binnen alle niveaus van de gemeente Utrecht. Dit is inclusief de politie. De methode en uitvoering van het onderzoek wordt bedacht in samenspraak met inwoners die discriminatie en racisme ervaren.
- De aanpak van racisme in alle facetten van de gemeente wordt topprioriteit. Er komt een werkgroep of commissie van Gelijkwaardigheid die zich actief bezighoudt met de bestrijding van racisme en ongelijkheid. Een wethouder wordt hiervoor eindverantwoordelijk. De werkgroep of commissie bestaat uit inwoners die discriminatie en uitsluiting ervaren, uit maatschappelijke organisaties en uit raadsleden.
- Alle Utrechtse gemeentelijke instanties zijn in 2026 een afspiegeling van de diversiteit van de lokale bevolking. Om het gebrek aan representatie tegen te gaan wordt er gebruikgemaakt van quota.
- Discriminatie geldt als grond voor ontslag. Gemeenteambtenaren die discrimineren worden na herhaalde discriminatie ontslagen. Hiervoor worden duidelijke richtlijnen ingevoerd die van toepassing zijn op het gehele ambtelijke apparaat.
- Mensen die de Nederlandse taal niet spreken worden beschermd tegen racisme en uitsluiting door de gemeente. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan door het recht op een tolk toe te kennen bij gesprekken met de gemeente.
- Bedrijven die zich schuldig maken aan arbeidsdiscriminatie krijgen een waarschuwing. Bij geconstateerde herhaling komen ze op een zwarte lijst en krijgen zij een geldboete. De gemeente zal niet (langer) met hen samenwerken.
- De gemeente zet zich actief in tegen discriminatie in de stad. Mystery guests worden ingezet om discriminatie tegen te gaan bij, onder andere, het zoeken naar een stage, huis of baan en in de horeca en het uitgaansleven.
- Roma, Sinti en woonwagenbewoners maken onvoorwaardelijk deel uit van de stad. In overeenstemming met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens Een Europees verdrag waarin de mensen- en burgerrechten van alle inwoners van de aangesloten landen zijn vastgelegd. beschermt Utrecht actief de cultuur en levensstijl van de Roma, Sinti en woonwagenbewoners. Daarnaast investeert de stad in het behouden en stimuleren van hun culturen.
AANPAK VAN RACISTISCH GEWELD
- Etnisch profileren Etnisch profileren Het hanteren van (uiterlijke) eigenschappen zoals huidskleur, nationaliteit, etniciteit, taal of geloof bij opsporing of handhaving, terwijl daar geen bewezen aanleiding voor is. is onacceptabel en zal worden beboet. Samenwerkingen met gemeenten en instanties die etnisch profileren worden verbroken.
- Etnisch profileren wordt met hulp van voorlichting tegengegaan. Stopformulieren Stopformulieren Formulieren die door de politie ingezet kunnen worden om te monitoren of er bij politiecontroles sprake is van discriminatie en etnisch profileren. worden ingevoerd om meer data te verzamelen over racisme bij de politie.
- Er komt een onafhankelijke commissie die de taak heeft om de politie te controleren op racisme en politiegeweld. De commissie bestaat uit inwoners van een wijk en heeft een wijk-representatieve samenstelling. Iedere klacht over etnisch profileren wordt behandeld door deze instantie. De commissie krijgt een kantoor in elke wijk waar een politiebureau gevestigd is.
- Er komt meer aandacht voor de aanpak van racistisch terreur. De betrokken buurt en gemeenschappen krijgen meer directe inspraak in de aanpak. Racistische aanvallen, waaronder aanvallen op synagogen en moskeeën, worden bestreden middels preventieve maatregelen en initiatieven.
- Aangiftes en meldingen over racistisch geweld worden serieus opgepakt. De werkgroep of commissie van Gelijkwaardigheid zoekt naar een passende manier om slachtoffers hulp te bieden en kijkt samen met hen naar oplossingen. Een veilige samenleving voor iedereen wordt topprioriteit.
- De gemeente financiert een communicatiecampagne voor het antidiscriminatiebureau Art.1 Midden Nederland Art.1 Midden Nederland Het expertisecentrum voor gelijke behandeling en tegen discriminatie voor inwoners van alle gemeenten van de provincie Utrecht. . Op die manier zijn inwoners beter geïnformeerd over waar zij terecht kunnen om discriminatie te melden.
- Blackfacing Blackfacing Het opmaken van het gezicht met zwarte/bruine schmink en eventueel stereotyperende kenmerken om zo een racistische karikatuur van een zwart persoon uit te beelden., zoals zwarte piet, wordt via de Algemene Plaatselijke Verordening verboden in de openbare ruimte.
EXCUSES EN RECHTSHERSTEL
Utrecht heeft in 2020-2021 onderzoek laten doen naar de rol van de gemeente in het slavernijverleden en de koloniale geschiedenis. Het boek Slavernij en de stad Utrecht, dat hieruit voortkwam, is echter pas een eerste verkenning.
- De gemeente maakt officieel excuses voor haar aandeel in het slavernijverleden en de koloniale bezittingen.
- De gemeente zet het onderzoek naar het Utrechtse koloniale verleden voort. Er wordt niet alleen gekeken naar rol, verantwoordelijkheid en schuld, maar ook naar hoe deze geschiedenis heeft kunnen plaatsvinden. Verder doet de gemeente onderzoek naar de manieren waarop slavernij en kolonialisme vandaag de dag doorwerken in Utrecht.
- Op basis van het boek Slavernij en de stad Utrecht ontwikkelt de gemeente lespakketten, workshops en/of ander educatief materiaal. Op die manier moet het onderzoek toegankelijk en gratis aan te vragen of te bezoeken worden. Dit geldt in ieder geval voor alle scholen in Utrecht.
- Koloniale straatnamen worden vervangen door straatnamen van personen die een moedige strijd hebben gevoerd tegen onderdrukking en koloniale uitbuiting. De nieuw opgezette werkgroep of commissie van Gelijkwaardigheid gaat met bewoners in gesprek over het belang van de naamsverandering.
GEEN PLEK VOOR NAZISME EN HAAT
- Er komen gemeentelijke programma’s om antisemitisme antisemitisme De discriminerende en racistische behandeling van Joden op basis van hun etniciteit of religie., anti-zwart racisme, anti-Aziatisch racisme, haat naar LHBTQIA+ LHBTQIA+ Een afkorting voor ‘Lesbisch, Homoseksueel, Biseksueel, Transgender, Queer, Intersekse, Aseksueel’ en meer en moslimhaat aan te pakken. Een onafhankelijk meldpunt is hier onderdeel van. De programma’s worden vanaf de basisschool onder de aandacht gebracht.
- Meldingen van antisemitisme, anti-zwart racisme, anti-Aziatisch racisme, LHBTQIA+-haat en moslimhaat worden voortaan besproken in de veiligheidsdriehoek veiligheidsdriehoek De samenwerking tussen de burgemeester, politie en justitie die meestal op regionaal niveau plaatsvindt. .